Patatje Oorlog & Vrede

De uitdaging gaat beginnen: een marathon-theatervoorstelling van ruim vijf uur! Die uitdaging heet Trojan Wars. Een productie van Het Nationale Theater (HNTjong) en onderdeel van Theaterfestival Jonge Harten 2021. Officieel begint de voorstelling om 17.00 uur, maar enkele dagen geleden kreeg ik de uitnodiging om vooral ook de 'experience' vooraf niet te missen in de diverse foyers. Aanvang: 16.15 uur. Het einde van de voorstelling staat gepland om 22.15 uur.

Een volgende uitdaging staat al te popelen: hoe schrijf je een verslag van zo'n enorme beleving in pakweg duizend woorden? Gewoon beginnen maar.

Het is lang geleden dat ik dergelijke uitdagingen ben aangegaan. Ik herinner me de 12.000 versregels van De Odyssee: een episch dichtwerk van de Griekse dichter Homerus in een openluchttheater te Berlijn. En een van de eerste producties met Imax-achtige filmeffecten: alsof je er middenin zit. En een lange zit, maar elke minuut waard. En de complete Ring des Nibelungen van Wagner (van regisseur Pierre Audi in de Stopera vanaf 1997). Gelukkig verdeeld over meerdere avonden, maar dan nog waren doorzitplekken niet ondenkbaar.

Nu dus Trojan Wars, gebaseerd op de Illias: eveneens een gedicht van Homerus. Hoogstwaarschijnlijk opgeschreven rond 800 voor Chr. en de voorloper van De Odyssee. Geproduceerd en uitgevoerd door Het Nationale Theater onder leiding van regisseur Noël Fischer. HNT is hét stadstheater en stadsgezelschap van Den Haag. Het ontstond op 1 januari 2017 uit een fusie van het Nationale Toneel, de Koninklijke Schouwburg en Theater aan het Spui. Het is het grootste reizende theatergezelschap van Nederland.

Jonge Harten is een negendaags festival met theater, performance, dans en meer in Groningen. Over onderwerpen die er toe doen, die blijven hangen. Voorstellingen die je uitdagen niet op safe te spelen en die je aan het denken zetten. Soms ongemakkelijk, vaak herkenbaar, maar altijd reden tot gesprek. Het thema van dit jaar is: 'Future is Coming'. Om dan te openen met een oorlogsepos is opmerkelijk. Maar oorlog is van alle tijden. In deze voorstelling gaat het om wat oorlog met jonge mensen doet. Welke keuzes maak je, aan welke kant sta je en ga je überhaupt de strijd aan?

Met een goed gevulde maag en gewapend met een flesje gekoeld water, een chocoladereep, kauwgom en deodorant begeef ik me naar de Stadsschouwburg. Op het balkon boven de entree een enorm paardenhoofd: het beroemde Trojan Horse.

Eenmaal binnen opzwepende beats met overal dansende, lachende en swingende jongelui.

Vrolijk uitgedost in vijftig tinten roze. We krijgen allemaal een polsbandje. Er staan bakjes friet klaar. Met een klodder pindasaus én een klodder mayo: een 'patatje oorlog' dus. Onverwacht grappig en onverwacht lekker! Goed op temperatuur en dito van smaak. Een rondje dwalen door de diverse gangen en foyers levert niet heel veel nieuwe indrukken op. De bedachte, geoefende en uit te voeren 'experience' is door de nieuwe Covid-19 aanbevelingen gedecimeerd. Geen punt: al die bruisende en hossende jonge harten doen dat van mij ook sneller slaan.

De deuren naar de zaal gaan open en iedereen neemt plaats. De voorstelling is uitverkocht. Enorm veel jongelui, met touringcars vol worden ze aangevoerd. Het spektakel barst los. Het is allemaal dikke mik tussen de Grieken en de Trojanen. Ze feesten en hossen erop los. De begeerlijke Griekse Helena (een rol van Yela de Koning) flirt met de jonge, aantrekkelijke Trojaanse Koning Paris (gespeeld door Yamill Jones) . Dat ontaardt in een flinke politieke rel en daar doen de goden Zeus, Aphrodite, Apollo, Artemis en Poseidon nog eens een flinke schep bovenop. Resultaat… dikke, vette shit oftewel: oorlog! Einde eerste aflevering. Negentig minuten enorm energiek, koddig, slim, speels, overtuigend en knap spel. Heel beeldend, heel flitsend met snelle humor (zowel in tekst, spel als kostuums) maar ook flarden ontroerende poëzie. Als een Netflixserie, een avondje bingewatchen.

In de pauze is er een portie penne met een verse tomaten-basilicumsaus en knapperige rucola voor iedereen. O ja, als je een blauw polsbandje hebt, ben je een Griek. Heb je een rode dan ben je Trojaan. Of je wel in 'je eigen kamp' wilt gaan eten.

Ik schuif de mouw van mijn overhemd over mijn blauwe bandje en maak een ronde. Ook door de vijandelijke linies.

De swingende en springende vijftig tinten roze van het begin hebben wat meer camouflage en sluipen door het gangen- en trappenstelsel. Zelfs de medewerkers van de schouwburg zelf met hun 'oortjes' lijken geheim agenten. Onwillekeurig ben ik op mijn hoede… Mij ontmaskeren ze niet.

Aflevering twee toont het slagveld. Een opzwepende drillrap met de microfoon half in de mond (grotendeels onverstaanbaar) laat de gehele schouwburg swingen. We hebben wel zin in een potje knokken. Kom maar op met die oorlog! De daarop volgende scène in de ziekenboeg met meer-dood-dan-levenden is hilarisch. Een sportverslaggever jast er in enkele minuten negen jaar oorlog doorheen, opwindender dan welke Formule 1 race dan ook. Ook de grafrede voor Achilles is één brok briljant cabaret.

Daarnaast zijn er diep ontroerende scènes.

Als de Trojaan Hektor (Vanja Rukavina) de Griekse Achilles (Bram Suijker) uitdaagt om in een duel de alles verwoestende oorlog te beslechten weigert Achilles. Zijn jeugd- en boezemvriend Patrocolos (eveneens Yamill Jones) besluit in zijn plaats te gaan om de eer van Griekenland te verdedigen en te redden. Hij bekoopt die uitdaging met de dood. De held van vandaag is de schlemiel van morgen. Het weerzien van Achilles met zijn dode vriend is verscheurend. En ook de wanhoops-monoloog van Koningin-Moeder Hekabe (Eva Zwart) over haar ontredderde volk van Troje gaat door merg en been.

Bijna twee uur duurde deze tweede aflevering. Ze vloog voorbij. We worden getrakteerd op een beker heerlijk koel roomijs met chocoladefrutsels. Neuriënde en murmelende rouwprocessies trekken door gangen en foyers. We maken ons op voor de laatste episode. Een excursie naar Hades: het dodenrijk ofwel schimmenrijk alias de onderwereld.

Dode zielen dwalen eindeloos rond.

Levenden komen op bezoek en trachten tevergeefs hun geliefden terug te vinden. Dit laatste gedeelte lijkt in vergelijking met al het voorgaande wat 'under rehearsed'. Net wat minder scherp. Wellicht heeft dat te maken met al die uren dat we al in touw zijn, zowel de spelers als ikzelf. Maar het blijft een ontzagwekkende prestatie.

De heftige beschuldigingen en aanklachten en de daarop volgende laffe verklaringen en persconferenties doen heel actueel aan. Het bijna achteloze gemak waarmee affaires, crisissen en grote vraagstukken worden gebagatelliseerd. En dan is er die laatste scène, die allerlaatste scène waarin Merel Pauw als Astyanax of als Iphigeleia of toch als Briseís de voorstelling grandioos doet eindigen en het publiek verplettert.

Trojan Wars is een prachtige en meeslepende voorstelling. Hilarisch en ontroerend. En bovendien de meest leerzame en allerleukste geschiedenisles welke je je maar kunt wensen. Hulde aan de makers, de spelers, alle medewerkers en hulde aan het publiek. Waren alle oorlogen maar als deze. Aan het einde staan alle doden weer. Ze lachen, ze buigen, ze dollen met elkaar en met ons. Deze oorlog kent uitsluitend winnaars!

^{Hoofdfoto: © Bowie Verschuuren. Voorstelling 'Trojan Wars' van Het Nationale Theater.} 

Credits
Regie: Noël Fischer | Tekst: Peer Wittenbols | Acteurs: Bram Suijker, Emmanuel Ohene Boafo, Eva Zwart, Merel Pauw, Romana Vrede, Tessa Jonge Poerink, Vanja Rukavina, Yamill Jones, Yela de Koning | Ensemble: Emilio Pramatarov, Gary 'Duimalot' Gravenbeek (choreografie), Jasmijn Hooijmaaijers, Jeffrey 'Creepashu' Loewenicht (choreografie), Marlotte Frowijn, Messalina Lize-Lotje Mahabier, Mitchell, Rosa Weekers, Skeyenno Talany (choreografie), Vera de Vries en studenten van ROC Mondriaan(DAPA) en NOVA College